Bebeklerde Ek Gıdaya Geçiş

Bebeğinizi doğumundan itibaren ilk 6 ay sadece anne sütü ile besleyin. Çünkü anne sütü ilk 6 ay bebeğinizin bütün ihtiyaçlarını tek başına karşılamaktadır.

Anne sütü ilk 6 ay bebeğinizin ihtiyacının %100’ünü, 6-9 ay arasında %70’sini ve 9-12. aydan sonra %30 ‘unu karşılar. 6. Aydan sonra anne sütü tek başına bebeğin ihtiyaçlarını karşılamak için yeterli olmaz. Bu nedenle ek gıdalar mutlaka başlanmalıdır.

Bebeklerde Ek Gıdaya Geçiş Ne Zaman Olmalı?

Ek gıdalar hiçbir zaman anne sütünün yerini almamalıdır. Sadece anne sütünün tamamlayıcısı olmalıdır. Bebeklerin sağlık olarak büyüme ve gelişmeye devam etmeleri için ek gıdalar mutlaka uygun zamanda başlanmalı, kaliteli, hijyenik ve yeterli miktarda olmalıdır.

1. Bebekler ilk 6 ay sadece anne sütü ile beslenmelidir. Bu dönemde anne sütü bebeğin bütün ihtiyaçlarını tek başına karşılar
2. Ek gıdalar başlandığı zaman da bebekler yine her istedikçe emzirilmelidir. Emzirme ek gıdalar ile birlikte 2 yaşa kadar sürdürülmelidir. Ek gıdalar hiçbir zaman anne sütünün yerini almamalı, anne sütünün tamamlayıcısı olmalıdır.
3. Ek gıdalar enerji besin öğesi açısında zengin, temiz, hijyenik evde bulunan ve kolay hazırlanabilen gıdalar olmalıdır
4. Mutlaka kaşık veya bardak ile verilmeli, biberon kullanılmamalıdır
5. Bütün besinler önce bir çay kaşığı veya tatlı kaşığı miktarında başlanıp giderek artırılmalıdır. Birden fazla yeni gıda aynı gün içinde denenmemelidir. Her yeni besin 3-4 gün ve ya 1 hafta arayla denenmelidir
6. Yeni gıdalar verildikten sonra allerjik reaksiyonlar açısında dikkat edilmelidir
7. Ek gıdaların hazırlanmasında hijyen kurallara mutlaka dikkat edilmelidir. Yeni hazırlanmış ek besin 2 saat içinde tüketilmelidir. Eğer hemen tüketilmeyecekse buzdolabında saklanmalıdır. Hazırlama aşamasında eller temiz olmalı meyve sebzeler iyi yıkanmalı ve kullanılan kap ve kaşıklar mutlaka temiz olmalıdır
8. 6-12 aylık dönemde ek gıda öğün sayısı giderek artırılmalıdır.  6-8 ay arasında 2-3 öğün, 9-11 ay arasında 3-4 öğün, 12 aydan sonra 3-4 öğün ve 1-2 ara öğün şeklinde olmalıdır.
9. Bebeğin hoşlanmadığı gıdalar 2-3 hafta sonra tekrar denenmelidir.
10. Bebek beğenmediği bir gıda için asla zorlanmamalıdır. Çünkü zorlama bebeğiniz ve sizin aranızdaki iletişimi ve sevgi bağını zedeleyecektir
11. İyi bir ek gıda protein, enerji, vitamin ve mineral açısında zengin olmalı, temiz ve güvenilir şekilde hazırlanmalı, bebeğin yiyebileceği sıcaklık ve kıvamda, tuzlu baharatlı olmayan, kolay hazırlanabilen, bebeğin seveceği gıdalar olmalıdır
12. Ek gıdalar ilk günlerde daha sıvı daha sonra koyu kıvamda ve pütürlü olacak şekilde hazırlanmalıdır. Kritik pencere kabul edilen 10.ayda bebek hala koyu kıvamlı pütürlü yarı katı gıda almıyorsa ileride beslenme güçlükleri yaşanma ihtimali olabilir.
13. 1yaşına kadar tuz, şeker, bal, yumurta beyazı, çilek, kivi, inek sütü, bakla gibi gıdalar verilmemelidir.

Ek Gıdaya Geçişte İlk Ne Verilmeli?

Bebeklere başlanacak ilk gıdalar ile ilgili değişik görüşler bulunmaktadır. Gerek doktorlar gerekse aile büyükleri ve ya arkadaşlarınız farklı gıdalar ile başlanmasını tavsiye edebilir. Bazı doktorlar bebeklere ilk sebze veya yoğurt verilmesini önerirler. İlk meyve verildiğinde bebeğin tatlıya alışıp sebze tüketmeyeceği görüşündedirler. Ama bu kanıtlanmış bir durum değildir.

Genel olarak bebeklerin çoğu tatlı yiyecekleri tercih ederler. Ama bunun onlara ilk başlanan ek gıdalar ile ilişkisi yoktur. Son yıllarda bebeklere verilecek ilk ek gıdaların özellikle 6. ayda demir depoları boşaldığı için demir içeriği yüksek besinler ve demir emilimini artıran sebze ve meyve ile yapılmış karışımlar olması gerektiği şeklindedir. Sonuçta bebeğinize ilk olarak başlayacağınız ek gıdanın ne olduğu bebeğiniz için pek fark etmez. Ama tahıl, et, sebze, meyve gibi gıdalardan yapılmış püreler ile başlanması uygundur.

Bebeğinize Vereceğiniz İlk Ek Gıdalar Neler Olmalı ?

Bebeklere başlanacak ilk ek gıdalar ile ilgili değişik görüşler bulunmaktadır. Gerek doktorlar gerekse aile büyükleri ve ya arkadaşlarınız farklı gıdalar ile başlanmasını tavsiye edebilir.

Bebeğe Verilecek İlk Ek Gıdalar

Bazı doktorlar bebeklere ilk sebze ve ya yoğurt verilmesini önerirler. İlk meyve verildiğinde bebeğin tatlıya alışıp sebze tüketmeyeceği görüşündedirler. Ama bu kanıtlanmış bir durum değildir. Genel olarak bebeklerin çoğu tatlı yiyecekleri tercih ederler. Ama bunun bebeklere ilk olarak başlanan ek gıdalar ile ilişkisi yoktur. Son yıllarda önerilen bebeklere verilecek ilk ek gıdaların özellikle 6. ayda demir depoları boşaldığı için demir içeriği yüksek besinler ve demir emilimini artıran sebze ve meyve ile yapılmış karışımlar olması gerektiği şeklindedir. Sonuçta bebeğinize ilk olarak başlayacağınız ek gıdanın ne olduğu bebeğiniz için pek fark etmez. Ama tahıl, et, sebze, meyve gibi gıdalardan yapılmış püreler ile başlanması uygundur.

Bebeklerde Ek Gıdaya Geçişte Dikkat Edilmesi Gerekenler!

1-Bebeğim her verdiğim gıdayı hiç itiraz etmeden yiyecektir. Evet ek gıdalar başlanırken annelerin en çok beklediği şey bebeklerin bütün ek gıdaları hiçbir sıkıntı yaşamadan yiyeceğidir. Ama özellikle ilk ay bebeğinizin ek gıdalara sadece alışması yeterlidir. Altı ay boyunca anne sütü almış bebeğinizin hiç sorun çıkarmadan bütün ek gıdaları kabul etmesi pek beklenmez. Tabi sevdiği ve çok kolay kabul ettiği yiyecekler olacaktır. Ama sevmediği ve yemek istemediği gıdaların da olabileceğini unutmayın.

2-Ek gıdalara erken başlamazsan daha sonra bebeğinde yeme sorunu yaşarsın. Tamamen çevrenin etkisi ile oluşturulmuş bir kanıdır. Ek gıdalara bebeğiniz 6 aylık olduğunda başlayabilirisiniz. Çünkü bebeğinizin barsak enzimleri ve böbrek sistemi henüz yeterli olgunluğa erişmemiştir. Ek gıdanın erken başlanması anne sütünün büyüme ve bağışıklık sistemi üzerine olan olumlu etkilerini azaltır. Ayrıca yine ek gıdalara erken başlanması bebeklerde enfeksiyon riskini artırabilir.

3-Ek gıda beslenmesinde bebeklerin mutlaka çorba içmesi gerekir. Aile büyükleri her zaman bebeklere çorba hazırlamak ister. Ama çorba sulu bir bir gıda olması nedeniyle bebeğin zaten çok küçük olan midesini doldurup, büyümesinin en hızlı olduğu dönemde bebeğin daha az kalori almasına neden olur. Bu nedenle bebeklere hazırlanan gıdalar her zaman püre kıvamında hatta bebeğin tölere edebildiği kadar koyu kıvamda olmalıdır.

4-Bebeğim pütürlü gıdaları tölere edemiyor. Hep püre yedirmek zorundayım. Maalesef annelerin en sık yaptığı hatadır. Özellikle kolay yemesi ve öğürme refleksi olmadan annenin rahat etmesi nedeniyle pek çok anne bebeğini böyle besler. Fakat tamamen çok hatalı bir uygulamadır. Ek gıdalara ilk başladığınız ay belki bir süre bebeğinize püre verebilirsiniz ama 7 aydan itibaren bebeğinizin yediği gıdaları püre yapmayı bırakmalısınız. En geç 10 aya kadar bebeğinizin hem pütürlü gıdaları hem de lokma yemeyi öğrenmesini sağlamanız daha sonra oluşabilecek beslenme sorunlarını önleyecektir.

5-Bebeğim bazı gıdaları kesinlikle sevmiyor. Bebekler ilk zamanlar yeni gıdaları kabul etmekte zorluk yaşayabilir. Anneler genellikle ilk bir kaç denemede bebekleri ek gıdayı kabul etmediğinde sevmediğini düşünerek vermekten vazgeçer. Oysa bebeklerin bir gıdayı sevmediğini kabul etmek için en az 10 kez arlıklı olarak denemek gerekir.

6-Ek besin başlandıktan sonra anne sütü artık azaltılabilir. Bu düşünce tamamen yanlıştır. Bebeğiniz henüz bir süt bebeğidir. Esas öğünü süt olmalıdır. Bebeğinizi 2 yaş olana kadar isteğe bağlı olarak emzirmelisiniz. Eğer mama ile besleniyorsa da doktorunuzun önerdiği miktarda mamayı kullanmanız gerekir.

7-Bebeğime tablet-telefon veremeden yemek yediremiyorum. Bazen anneler sadece bir şeyler yedirebilmek için çok doğru olmayan yollara başvuruyor. Bebek bir kez buna alıştığı zaman da başka türlü yemek yemez hale geliyor. Zaten yemek sırasında sadece önündeki tablet, televizyon, çizgi film ve reklama odaklanan bebek hem yediğini fark etmiyor hem de yemek yemeği öğrenemiyor. Oysa biraz sabırlı olup onu da yemek yeme olayı içine alıp biraz desteklerseniz sorun çözülür.

Bebeğinize Vereceğiniz Ek Gıda Listesi, Sıklık, Miktar ve Yapısı

6. AY

• EK GIDALAR: Sebze: Patates, tatlı patates, havuç, kabak, balkabağı Tahıl: pirinç, irmik, yulaf Meyve: Elma, armut, muz şeftali, kayısı, erik, avakado, (mevsimine göre) Protein: Yumurta sarısı Süt Ürünleri: Yoğurt, peynir.
• SIKLIK: 2-3 öğün verilir Sık emzirmeye devam edilir.
• YAPISI: Koyu muhallebi kıvamında.
• MİKTAR: 2-3 tatlı kaşığı başlanarak giderek artırılır Bebek tölere ettikçe artırılır.

7. AY

• EK GIDALAR: Sebze: brokoli karnabahar, yeşil fasulye bezelye, enginar pırasa bamya semizotu yerelması ıspanak kereviz lahana soğan sarımsak pancar domates salatalık biber (mevsimine göre). Meyve: Kavun karpuz üzüm mandalina portakal trabzon hurması kiraz vişne nar ayva. Tahıl: Bulgur, tel şehriye, arpa şehriye, erişte, bebek makarnası, yulaf unu, mısır unu, arpa. Protein: Et, tavuk, hindi. Baharat: Kimyon kekik nane tarçın. Süt Ürünleri: Tereyağı Kuruyemiş: Ceviz badem.
• SIKLIK: 2-3 öğün verilir Sık emzirmeye devam edilir. Duruma göre ara öğün verilebilir.
• YAPISI: İnce ezilmiş pütürlü yiyecekler.
• MİKTAR: 50-100-125 ml kadar çıkılır.

8. AY

• EK GIDALAR: Bakliyat: Kırmızı yeşil mercimek, nohut, kuru fasulye barbunya. Protein: Balık. Süt Ürünü: Kefir. Sebze: Maydanoz, dereotu, limon pazı kuşkonmaz turp. Tahıl: Siyez unu, tam buğday unu, kinoa. Meyve: Yenidünya, incir. Kuruyemiş: Fındık fıstık.
• SIKLIK: 2-3 öğün verilir Sık emzirmeye devam edilir Duruma göre ara öğün verilebilir.
• YAPISI: Lokma ve çatalla ezilmiş.
• MİKTAR: 125-150 ml kadar verilebilir.

9-12. AY

• EK GIDALAR: Yukarıdakilere ek olarak, bebeğe uygun olarak hazırlanmış, iyi ezilmiş ev yemekleri.
• SIKLIK: 3-4 öğün Gerekli olursa arada1- 2 kez ara öğün verilebilir Sık emzirmeye devam edilir.
• YAPISI: Doğranmış ezilmiş yiyecekler. Daha koyu ve pütürlü. Bebeğin el ile yiyeceği parmak besinler.
• MİKTAR: Bebek tölere ettikçe 125-180 ml kadar çıkılabilir.

12-23. AY

• EK GIDALAR: Aile sofrasında tüketebileceği bütün ev yemeklerini yiyebilir. Dolma, kıymalı, tavuk, hindi, balıklı sebze yemekleri, makarna, pilav, tarhana, unlu, mercimekli yoğurtlu çorbalar vb.
• SIKLIK: 3 ana öğün 2 ara öğün emzirmeye devam edilir.
• YAPISI: Aile ile yiyebileceği sofra yemekleri, doğranmış yiyecekler.
• MİKTAR: 180-250 ml.