+90312 286 2111
Pazartesi - Cuma 10:00-19:00 Cumartesi 10:00-18:00
Pazartesi - Cuma 10:00-19:00 Cumartesi 10:00-18:00
Çocuk aşı uygulamalarının amacı çocukları bulaşıcı hastalıklar ve bu hastalıkların neden olacağı ölüm ve sakatlıklara karşı korumaktadır. Bu nedenle bütün çocuklar doğumdan itibaren mutlaka aşı takvimine uygun olarak aşılanmalıdır. Çünkü aşı her çocuğun hakkıdır. Aşılar güvenli ve sağlıklıdır. Ülkemizde rutin ve özel olarak uygulanan aşılar, hangi hastalıklara karşı koruduğu, hangi arlıklar ile yapılması gerektiği ve yan etkileri şunlardır.
Verem hastalığı akciğerleri ve akciğer dışındaki organları da tutabilen bir hastalıktır. Hastalık etkeni mycobakterium tuberculosis adlı bir bakteridir. Bakteri öksürme, hapşırma sonucu havada asılı kalan bakteriler ile bulaşır. Pek çok kişi bakteri ile temas eder ama verem hastalığı herkeste gelişmez. BCG aşısı verem enfeksiyonuna karşı koruyan canlı bir aşıdır. Bebekler 2. ayını doldurdukları zaman uygulanır. Deri içine uygulanan tek aşıdır. Deri içine aşı uygulama özellikli olduğu için bu konuda deneyimli olan sağlık çalışanı tarafından yapılması gerekir. BCG aşısı sol omuza yapılır. Aşıdan 6-8 hafta sonra aşı yerinde ufak bir kızarıklık oluşur. Takiben bir yara olur iyileşerek izi kalır. Aşı diğer aşılar ile aynı zamanda uygulanabilir. Herhangi bir nedenden dolayı verem aşısı ilk 3 ayda yapılamadıysa 3 aydan sonra PPD kontrolü yapılarak (negatifse) BCG aşısı uygulanmalıdır. Aşının güvenilirliği yüksektir ve ciddi yan etki oranı azdır. Yan etki %1-10 oranında görülür. Genellikle aşı yeri ülserasyonu ve lenf bezinde şişlik olabilir. Aşı canlı bir aşı olduğu için bazı özel durumlarda uygulanmamalıdır. Bağışıklık sistemi zayıflamış olan hastalıklarda (lenfoma, lösemi, kortizon tedavisi alanlar, radyoterapi alanlar),AİDS hastaları, verem hastaları ve gebelere BCG aşısı yapılması önerilmez.
Hepatit B virüsü akut ve kronik karaciğer iltihabına, siroz gibi karaciğer yetmezliğine ve karaciğer kanserine neden olabilen bir virüsdür. Hepatit B virüs enfeksiyonu iştahsızlık, halsizlik, bulantı, kusma, kas ağrısı, karın ağrısı ve sarılık gibi akut bulgularla ortaya çıkar. Hastalık sonrası erişkinler büyük oranda iyileşirken ufak çocuklarda %90 oranında kronikleşme ve virüs taşıyıcılığı olur. Ülkemizde hepatit B taşıyıcılığı oranı yaklaşık %3-10 arasındadır. Kronik taşıyıcılığı olan kişilerde ise ileride siroz ve karaciğer yetmezliği gelişebilmektedir. Bu nedenle Hepatit B virüs kontrolünde çocukluk döneminde aşılanma çok önemlidir. Ülkemizde Hepatit B aşısı bütün yenidoğan bebeklere doğumdan hemen sonra ya da hastaneden çıkmadan önce yapılmaktadır. Takiben 1. ve 6 ayda tekrar dozları yapılır. Kas içine uygulanan, inaktif bir aşıdır. Annede hepatit B taşıyıcılığı varsa bebeğe doğumda aşı ile birlikte ilk 12 saat içerisinde hepatit B koruyucu antikoru yapılmalıdır. Doğum ağırlığı 2000 gr altında olan bebeklerde yeterli antikor cevabı olmadığı için hepatit B aşısı yapılmaz. Aşı bebek 2000 gr üstüne çıktıktan sonra uygulanır. Hepatit B aşısına bağlı yan etkiler yapılan yerde ağrı (%3-9 ),nadiren ateş, baş ağrısı ve halsizliktir.
Hepatit A virüsü ciddi karaciğer hastalığına yol açan bir virüstür. 15-50 günlük bir kuluçka dönemi vardır. Kişiler arasında yakın temas ve virüs ile kirlenmiş yiyecek ve içeceklerin tüketilmesi ile bulaşır. Hastalık halsizlik, ateş, baş ağrısı, kas ağrısı, sarılık ve mide barsak şikayetleri ile kendini gösterir. Bulaşıcı sarılık olarak da adlandırılan hepatit A enfeksiyonu 6 yaş altında belirtisiz olarak geçirilse de yetişkinlerde fulminan hepatit olarak ölümcül olabilmektedir. Bu nedenle hastalıktan korunmak için çocukluk çağında aşılama çok önemlidir. Hepatit A aşısı inaktif bir aşıdır. Aşı 18 – 24 aylarda 6 ay arayla iki doz olarak yapılır. Kas içine uygulanır. Yan etki olarak %20 oranında aşı yerinde ağrı, şişlik olabilir. Hastaların %10’ unda baş ağrısı, halsizlik, iştahsızlık görülebilir. Aşı içreğine karşı ciddi alerjik reaksiyonu olan kişilere aşı yapılmaz.
Difteri boğmaca, tetanoz, çocuk felci ve hemofilus influenza tip B enfeksiyonuna karşı koruyan inaktif bir aşıdır. Beşli karma aşı olarak adlandırılır. İnaktif bir aşı olup kas içine uygulanır. 2-4-6. ve 18 ayda olmak üzere 4 doz şeklinde yapılır. Diğer aşılarla birlikte aynı anda uygulanabilir. Aşıya bağlı lokal yan etkiler aşı yapılan yerde kızarıklık, şişlik, ağrı ve hassasiyet olabilir. Sistemik olarak ateş, huzursuzluk, iştahsızlık, anormal ağlama, uykulu olma gibi yan etkiler olabilir.
Dörtlü karma aşı olarak adlandırılan difteri, boğmaca, tetanoz, çocuk felci aşısı inaktif bir aşıdır. Kas içine yapılır. Aşı 4. Yaşta uygulanır. Aşıya bağlı yan etki olarak yapıldıktan sonra ortaya çıkan ve bir iki gün süren ateş, huzursuzluk, aşı yerinde ağrı, şişlik, kızarıklık olabilir.
KKK aşısı çocukları kızamık, kızamıkçık ve kabakulak enfeksiyonundan korur. Canlı bir aşıdır ve ilk dozu 12.ayda yapılır. Cilt altı uygulanır. 4 yaşta 2. doz rapeli yapılır. Aşının ciddi bir yan etkisi yoktur. Aşıdan sonraki 7-12 gün içerisinde hafif ateş ortaya çıkabilir. %5-10’ununda 39 veya üstü ateş görülebilir. Genellikle 1-2 gün sürer. Bazı çocuklarda aşıdan 7-10 gün sonra kızamık benzeri deri döküntüleri görülebilir. KKK canlı bir aşı olduğu için hamile bayanlara, herhangi bir nedenle (hastalık, ilaç vb) bağışıklık sistemi zayıflamış olan kişilere yapılmaz. Ayrıca daha önce aşı içeriğine karşı allerjik reaksiyonu olmuş kişilere de aşı yapılmamalıdır.
Suçiçeği enfeksiyonu hava yolu ve ortak eşya kullanımı sonucunda çok çabuk bulaşan çocukluk çağı döküntülü bir hastalıktır. Kuluçka süresi 10-20 gündür. Ateş, halsizlik, su toplaması şeklinde deri döküntüsü ve kaşıntı ile bulgu verir. Döküntüler baştan başlar ve vücuda yayılır. Kızarıklık şeklinde başlayan döküntüler takiben su toplamsı şekline döner ve 12-24 saat içerisinde kabuklanır. Aşı suçiçeğine karşı koruyucu canlı bir aşıdır. İlk dozu 1 yaşında yapılır. Cilt altına uygulanır. Aşının ikinci rapel dozu 4 yaşında uygulanır. Yan etki olarak aşıdan sonra 2 hafta içinde hafif ateş ve döküntü, aşı yapılan yerde şişlik, kızarıklık ve ağrı olabilir. Hiç aşı olamamış ve suçiçeği enfeksiyonu geçirmemiş 13 yaş üzeri çocukların bir ay arayla 2 doz, 13 yaş altındaki çocukların 3 ay arayla 2 doz aşı olması yeterlidir. Daha önce aşıya karşı ciddi alerjik reaksiyonu olan hastalara, hamilelere, bağışık sistemini zayıflatan bir hastalık veya bağışıklığı zayıflatan bir ilaç kullanan hastalara suçiçeği aşısı yapılmaz.
Çocuk felci polio virüsünün neden olduğu daha çok ilk 5 yaşta görülen bir enfeksiyon hastalığıdır. Virüs fekal oral yol dediğimiz hasta kişilerin sekresyonları ile temas sonucu bulaşır. 6-20 günlük kuluçka dönemini takiben çocukların %72 si hastalık belirtisiz geçirir ve virüsü bu süreçte yayarlar. Hastaların %24’ünde ateş, baş ağrısı ve boğaz ağrısı gibi belirtiler görülür. Yaklaşık %1-5 arasında beyin zarı tutulumuna bağlı menenjit tablosu ve %1 oranında kaslarda felç ve refleks kaybı yaşanır. Kısaca vücuda ağız yoluyla giren virüs boğaz ve barsakta çoğalarak vücuda yayılır ve sinir hücrelerini tutarak kaslarda felç yapar. Çocuk felci erken yaşlarda gelişen en önemli sakatlık nedenidir. Aşının canlı (OPA) ve inaktif (IPV) olarak 2 tipi vardır. İnaktif aşı karma aşı ile birlikte 2-4-6 ve 18 ayda kas içine uygulanır. 4 yaşta rapel dozu uygulanır. Canlı aşı ise ağız yoluyla 6. ve 18. aylarda uygulanır. Çocuk felci dünyadan eradike edilmesi gereken hastalıklar arasındadır. Ülkemizde en son çocuk felci vakası 1998 de görülmüştür. Ağızdan uygulanan OPA aşısı canlı virus aşısı olması nedeniyle bağışıklık (immün) sistemi yetmezlik, baskılanma veya kanser tedavisi gibi nedenlerle sorunlu olan kişilere ve ailesinde bağışıklık sistemi sorunlu birey bulunan çocuklara yapılmamalıdır. Bu gibi durumlarda inaktif çocuk felci aşısı uygulanmalıdır.
Çok sayıda tipi olan pnömokok bakterisi zatüre, menenjit, bakteriyemi (kana enfeksiyon geçmesi) , sinüzit ve orta kulak iltihabı gibi ciddi enfeksiyonlara neden olur. Yaklaşık 92 tipi vardır. Ama aşılar en sık görülen 13 tipe karşı koruma sağlar. Kişiler arası öksürme aksırma ve yakın temasla bulaşan pnömokok enfeksiyonu özellikle 2 yaş altındaki çocuklarda daha riskli olur. Bakteri hasta kişilerden ve bakteriyi taşıyan sağlıklı kişilerden de bulaşabilir. En sık görülen 13 tipine karşı geliştirilmiş olan pnömokok aşısı 2-4 aylarda uygulanır. 12. ayda rapel dozu yapılır. İnaktif bir aşıdır, kas içine uygulanır. Yan etki olarak ateş, huzursuzluk, iştahsızlık, aşı yapılan yerde lokal şişlik ve kızarıklık olabilir. Aşıya karşı ciddi alerjisi olan hastalara aşı uygulanmaz.
Rota bütün dünyada çocukluk çağı barsak enfeksiyonlarının en önemli etkenidir. İlk 5 yaşta çocukların çoğu rota virüsü ile enfekte olur. Yine ilk 5 yaşta ishal nedeniyle hastaneye yatan çocukların %53’ ünde etken rota virüsüdür. Rota enfeksiyonu ateş, kusma, ishal ve su kaybı ile seyreder. Kusma 1-2 gün, ishal ise 5-8 gün sürebilmektedir. Gelişmekte olan ülkelerde ise özellikle sıvı kaybı ve tıbbı bakım yetersizliği nedeniyle ölümlere neden olabilmektedir. Aşı akut ishale yol açan rota virüsüne karşı koruyucu canlı bir aşıdır. Ağız yoluyla verilir. İki tip Rota aşısı kullanımda bulunmaktadır. Aşının ilk dozu en erken 6. Haftada yapılabilir. En geç ise 14,6 haftadan önce yapılmalıdır. Rota aşısı diğer aşılar ile aynı zamanda uygulanabilir. Canlı bir aşı olduğu için bağışıklık sistemi zayıflamış veya baskı altında olan çocuklara yapılmamalıdır. Aşı yan etkisi olarak ilk hafta içinde %5-10 olguda çok hafif bir ishal, huzursuzluk, bulantı, kusma ve ateş görülebilir.
Neisseria meninjiditis bakterisinin yaptığı menengokoksemi hastalığına karşı koruma sağlayan bir aşıdır. Menengokok hastalığı belirli dönemlerde salgınlar yapan, 24 saat içerisinde %50 oranında ölümle sonuçlanan ağır bir hastalıktır. Hastalık beyin zarlarını tutarak menenjit yapmasının yanı sıra vücutta döküntüler, kanamalar ve organ yetmezliği yaparak şok tablosuna yol açmaktadır. Bütün dünyada çocuk ve gençlerde en önemli ölüm ve sakatlık nedenlerinden biridir. Bakterinin kapsül yapısına göre 12 serotipi vardır. Ama A C Y W ve B beş serotipi insanlarda hastalıkların hemen tamamından sorumludur. Menenjit aşıları da bu serotipleri içeren inaktif aşılardır. Ülkemizde dört farklı aşı kullanılmaktadır. Aşılar kas içine uygulanır. En sık görülen yan etkileri ateş, huzursuzluk, ağlama ve aşı yerinde şişlik, kızarıklıktır. Aşı uygulama zamanı aşının tipine bağlı olarak 2 aydan itibaren başlanabilir. Daha önce aşılanmamış her yaşta aşı uygulaması yapılabilir.
Kadınlarda görülen rahim ağzı kanserine karşı koruyucu bir aşıdır. En sık rahim ağzı kanserine neden olan serotipleri içerir. 11-15 yaş arasındaki kız çocuklarına 3 doz halinde yapılır. 0-2-6 aylarda yapılır. İnaktif bir aşıdır. Yan etki olarak ateş, aşı yapılan yerde ağrı, kızarıklık, şişlik, kaşıntı olabilir.
İnflenza virüsünün neden olduğu mevsimsel grip enfeksiyonuna karşı koruyucu bir aşıdır. İnaktif ve canlı olmak üzere iki tipi vardır. Ülkemizde sadece inaktif grip aşısı kullanımdadır. Aşı uygulaması her yıl Eylül-Kasım ayları arasında yapılır. Risk faktörü olan kişilere ve 6 ay ve üzerinde çocuklara önerilir.
Grip aşısı 8 yaş altındaki çocuklara ilk kez yapıldığında 1 ay arayla 2 doz olarak yapılır. 9 yaş ve üzerinde olan çocuklara veya daha önceki yıllarda aşılanmış çocuklara bir doz yapılması yeterlidir. Yan etki olarak aşı sonrası yapılan yerde ağrı, şişlik, kızarıklık olabilir. Ayrıca %1 ‘den az ateş, titreme ve kas ağrısı görülebilir.
Tetanoz bakterisi vücuda kesikler, çizikler ve yaralanmalar ile girer. Daha sonra kasların kasılı kalmasına neden olur. Difteri ise öksürük hapşırma gibi solunum yolu ile bulaşır. Boğaz yollarının şişmesi ve solunum yetmezliği ve felç yaparak ölüme neden olur. Td aşısı yetişkin ve ergenleri tetanoz ve difteriden korumak için 10 yılda bir yapılan rapel aşısıdır. İnaktif bir aşıdır. Kas içine uygulanır. Yan etki olarak hafif ateş, baş ağrısı, halsizlik, aşı yapılan yerde ağrı şişlik kızarıklık olabilir.
Kuduz bir hayvan hastalığıdır. Kuduza bir virüs neden olur ve ciddi bir hastalıktır. Enfekte olan hayvanların ısırması ile insanlara bulaşır. Kuduz virüsü köpek kedi gibi hayvanlardan ve yarasa, rakun, kokarca çakal tilki gibi vahşi hayvanlardan geçer. Vakaların pek çoğu aşılanmamış köpek ısırması sonucu olur. Baş ağrısı, ateş, yorgunluk, huzursuzluk gibi belirtileri takiben hayal görme, nöbet geçirme ve felç belirtileri olur. Aşı ölü virüs aşısıdır. O nedenle aşı kuduza neden olmaz. Temas sonrası 1-2-7-14 . günlerde aşı yapılır. Aşıya bağlı yapılan ağrı, kızarıklık, kaşıntı olabilir. Ayrıca baş ağrısı, karın ağrısı, bulantı, kas ağrısı ve baş dönmesi de görülebilir.
Aşağıdaki kurum veya özel sigortalarla anlaşması bulunmaktadır. Tamamlayıcı sağlık sigortası anlaşmamız yoktur.
1443. Cd. YDA Center A Blok Kat:13 No:565 Çukurambar, Çankaya, Ankara
Uzm. Dr. Yelda MumcuÇocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı
Uzm. 
