Zatürre ve grip aşısı yaptıralım mı?

Zatürre ve grip aşısı yaptırmalımıyız?

Son dönemde corona vakalarının artması nedeniyle en çok konuşulan konulardan biri de corona virüs enfeksiyonundan korunmak için zatüre aşısı ve grip aşısı olmak gerekir mi sorusudur.

Zatüre bakteri ve virüslerin neden olduğu özellikle çocuklar, 65 yaş üzeri kişiler ve alta kronik hastalığı olanlarda önemli bir sağlık sorunudur. Bakterilerden pnömokok, virüslerden ise influenza (grip) en sık zatüre nedenidir. Bu kış maalesef corona virüsüne bağlı zatürenin de ciddi hasatlık oluşturacağı kesindir. Muhtemelen pek çok kişi corona virüse bağlı zatüre yaşayacaktır. İşte bu dönemde hem corona hem diğer zatüre yapan etkenlere (pnömokok, influenza) maruz kalmak hastalığın daha ağır hatta ölümcül seyretmesine neden olabilir.

Aslında zatüreden korunmanın en etkili yolu aşılamadır Ama öncelikle şunu bilmek gerekir ki ne zatüre (pnömokok) aşısı ne de grip (influenza) aşısı corona virüs enfeksiyonuna karşı koruma sağlamaz. Çünkü corona virüsden koruyacak tek aşı corona virüs aşısıdır. Aşı da maalesef henüz yoktur.

Zatüre (pnömokok) ve grip (influenza) aşılarının tavsiye edilmesindeki esas amaç corona virüs enfeksiyonu yaşayan hastalara aynı anda grip veya zatüre enfeksiyonundan birinin eklenmesi hastanın durumunun daha ağırlaşmasına ve ciddi sonuçlara neden olma olasılığı nedeniyledir. Kısaca corona virüsü ile mücadele eden hastaların aynı anda hem grip hem de pnömokok mikrobu ile uğraşmak zorunda kalmaması için pandemi döneminde grip ve zatüre aşısının yapılması faydalı olacak ve daha ağır tabloların oluşmasını engelleyecektir.

Zatüre (Pnömokok) Aşıları

Zatüre aşıları pnömokok bakterisine karşı geliştirilmiş aşılardır. Pnömokok bakterisi çocuklarda ciddi hastalık nedenidir. Her yıl pek çok çocuk pnömokok bakterisine bağlı ciddi hastalık nedeniyle kaybedilmektedir. Pnömokok sadece akciğer değil aynı zamanda orta kulak iltihabı, sinüzit, kemik iltihabı, menenjit, bakteriyemi gibi hastalıkların da etkenidir.

Bakterinin kapsül yapısına bağlı olarak 90’dan fazla tipi vardır. Pnömokoklara karşı geliştirilmiş olan aşılar bakterinin toplumda görülen ve en sık hastalık yapan tiplerine karşıdır. Günümüzde klinik kullanımda 2 tip aşı vardır. Konjuge aşı (Konjuge Pnömokok Aşısı-KPA-13-Prevenar 13) ve polisakkarit aşı (Polisakkarit Pnömokok Aşısı-PPA-23-Pneumovax-23) dır.

1-PREVENAR13-(KPA-13): Prevenar-13 pnömokokların 13 serotipine karşı koruyuculuk sağlayan bir aşıdır. Aşı yapıldığı zaman konjugasyon teknolojisi kullanıldığı için hem ömür boyu koruma sağlar, hem de taşıyıcılığı önler. Aşı ilk olarak 1999 geliştirilmiş ve 2000 yılında dünyada kullanıma girmiştir. Ülkemizde 2005 yılından itibaren ilk olarak isteğe bağlı KPA-7 yani 7 adet serotipe karşı koruyan aşı yapılmaya başlanmış olup 2008 yılında sağlık bakanlığı aşı takvimine girerek rutin aşılama programına alınmıştır. 2011 yılından itibaren ise KPA-13 olan yani pnömokokların 13 serotipine karşı koruyan aşı rutin aşı şemasına alınmıştır.

2-PNEUMOVAX 23-(PPA23): Bu aşı pnömokokların 23 serotipine karşı koruyucudur. 1980 yılından itibaren kullanımdadır. Polisakkarit yapısında bir aşı olduğu için kalıcı bağışıklık bırakmaz. Ayrıca taşıyıcılığı da önlemez. Bu nedenle aşının 5 yılda bir tekrar uygulanması gerekir Aşı immun sistemleri henüz gelişmediği için 2 yaş altı çocuklara uygulanmaz. Aşı 2 yaş üzerinde olan, bağışıklık sistemi zayıf olan çocuklara, 65 yaş üzeri kişilere ve risk grubunda olanlara önerilir.

Grip (İnfluenza) Aşısı

Grip enfeksiyonu her yıl salgınlar yapan influenza A ve B virüslerinin neden olduğu bir solunum yolu hastalığıdır. Virüs yüksek ateş, öksürük ve boğaz ağrısı yapar ve son derece bulaşıcıdır. Özellikle küçük çocuklar, 65 yaş üzeri kişiler ve altta kronik hastalığı olan bireylerde ölümle sonuçlanan ağır solunum yetmezliğine neden olabilir.

Her yıl kasım-mart ayları arasında salgınlar yapar. Efeksiyondan korunmanın en etkili yolu da yine aşılanmadır. Grip aşısı inaktif bir aşı olup A ve B virüslerini içerir. Aşının koruyuculuğu 1 yıldır. Çünkü virüs her sene mutasyona uğrar. Bu nedenle her yıl grip aşısı tekrarlanmalıdır. Vaxigrip tetra ve Fluarix tetra olarak iki tip grip aşısı vardır.

Kimler Zatüre Aşısı Olabilir?

1. 2011 öncesi doğan bütün çocuklara 1 doz KPA-13 yapılabilir.
2. Daha önce KPA-7 zatüre aşısı olmuş olan çocuklara 1 doz KPA-13 yapılabilir.
3. 65 yaşın üstünde herkese KPA-13 ve takiben 8 hafta sonrası PPA-23 yapılmalıdır.
4. 19-65 yaş arasında kronik hastalığı olan kişiler (kalp hastalığı, şeker hastalığı, karaciğer hastalığı, akciğer hastalığı, organ nakli, kanser gibi) KPA-13 takiben 8 hafta sonra PPA-23 yapılmalıdır.
5. 2 yaş üstünde risk grubunda olan 3 doz KPA-13 olmuş çocuklara 1 doz KPA-13 takiben 8 hafta sonra PPA-23 yapılmalıdır.

Kimler grip aşısı olabilir?

1. 6 ay-5 yaş arası çocuklar (grip sonrası ciddi komplikasyonlar daha sık),
2. Kronik hastalığı olanlar solunum, kalp hastalığı, kan hastalığı, şeker hastalığı, böbrek hastalığı, metabolik hastalık, nörolojik ve nörogelişimsel hastalık ve bağışıklık sistemi baskılanmış olanlar,
3. Sürekli aspirin kullanması gereken çocuklar,
4. Obez çocuklar (BMI 40 ve üstü),
5. 50 üstündeki kişiler,
6. Yüksek riskli kişiler ile temasta olanlar,
7. Sağlık personeli, bakımevlerinde çalışanlar,
8. Hamile ve emziren anneler.